Veysəl Qarani .

 

       

     Peyğəmbər əfəndimizin zamanında yaşamış böyük vəlidir. Adı Üveys bin Əmir əl-Karnidir. Yəmənin Qarin kəndində doğulub. Doğum tarixi bilinməməkdədir. 657 (H. 37) tarixində şəhid oldu. Peyğəmbər əfəndimizin sağlığında müsəlman oldu. Lakin görmədiyi üçün Səhabə ola bilmədi.

  Peyğəmbər əfəndimizin zamanında Mədinəyə gəlmədi. Təbiinin böyüklərindən olduğu hədisi şərifdə bildirilirdi. Həzrəti Ömərin xəlifəliyi əsnasında Mədinəyə gəldi. Çox hörmət gördü. Əvvəllər öz məmləkəti Yəməndə yaşadı. Sonra Bəsrəyə getdi.

  Veysəl Qarani həzrətləri, Yəməndə ikən dəvə güdər, dolanışığını onunla təbin edərdi. Dolanışığı, yaşamı çox sadə idi. Xəstə, kor və qoca anasından başqa kimsəsi yox idi. Güddüyü dəvələr üçün müəyyən bir ödəniş istəməz, nə versələr qəbul edərdi. Kasıb olanlardan heç ödəniş almazdı. Aldığının yarısını sədəqə olaraq kasıblara paylayar, qalanını da öz ehtiyaclarına və anasına xərcləyərdi.

  Müsəlman olduqdan sonra bütün ömürü boyunca sevimli Peyğəmbərimizin eşqi ilə yanıb alovlandı. Bir an belə Rəbbini unutmadı. Qulluğunda o dərəcəyə yüksəldi ki, hər halı, hər hərəkəti və hər sözü insanlara ibrət və nəsihət oldu. Kimsədən inciməmiş və kimsəni incitməmişdir. Onun ən əhəmiyyətli xüsusiyyəti- Peyğəmbər əfəndimizə olan eşqi, ibadətə canla başla davamı və anasına hörmətidir. Anasına çox xidmət edib, xeyir-duasını almışdır. Rəsulullah əfəndimizi görməyi çox arzu edirdi. Dəfələrlə Peyğəmbər əfəndimizi görmək üçün anasından icazə istədi. Anası, özünə baxacaq kimsəsi olmadığı üçün icazə verə bilmədi. Peyğəmbər əfəndimiz; "Üveysi Qaranı, ixlas və yaxşılıqda Təbiinin xeyirlisidir." buyurdu.

  Rəsulullah əfəndimiz, zaman zaman mübarək üzünü Yəmənin tərəfinə çevirər və "Yəməyin tərəfindən rəhmət küləyi əsdiyini eşidirəm." buyurardı.  Əshabı kiram; "Ya Rəsulullah, bu kimdir?" dedilər. Peyğəmbər əfəndimiz; "Allahın qullarından biri." buyurdu. Biz hamımız qullarıq, adı nədir? dedilər. "Üveys." buyurdu. Haralıdır? dedilər. "Qarinlidir." buyurdu. O sizi gördümü? dedilər. "Baş gözü ilə görmədi." buyurdu. Qəribədir, sizə bu qədər aşiq olsun və hüzurunuza qaçıb gəlməsin! dedilər. "İki səbəbdən: Biri hallarına məğlubdur. İkincisi isə mənim dinimə bağlılığından ötəridir. Qoca bir anası vardır. İman etmişdir. Gözləri görməz, əl və ayaqları hərəkət etməz. Üveys gündüzləri dəvə çobanlığı edər, aldığı qazancı isə özünün və anasının ehtiyaclarına xərcləyər." buyurdu. Biz onu görərikmi dedilər. Həzrəti Əbu Bəkrə; "Sən onu öz zamanında görə bilməzsən." Amma həzrəti Ömər və həzrəti Əliyə; "Siz onu görərsiniz. Sol böründe və ovucunun içində bir gümüş miqdarı ağlıq vardır. Bu baras xəstəliyi ağlığı deyil. Ona varın tərəfindən, mənim salamımı söyləyin və ümmətimə dua etməsini deyin." buyurdu. Veysəl Qarani həzrətləri gecə-gündüz ibadət və itaətlə vaxt keçirərdi. Özünü xalqdan gizləyərdi. İlk zamanlar hər kəs ona divanə gözü ilə baxırdı. Sonradan onun böyüklüyünü anladılar, çox ikram və hörmət göstərməyə başladılar.

  Bunun üzərinə, anasının vəfatından sonra Qarin kəndindən çıxıb Kufə şəhərinə getdi. Peyğəmbər əfəndimizin vəfatı yaxınlaşınca, kürkünüzü kimə verək? dedilər. "Üveysi Qaraniyə verin." buyurdu. Rəsulullahın vəfatından sonra həzrəti Ömər ilə həzrəti Əli Kufəyə gəldiklərində, Ömər (radıyallahu ənh) xütbə əsnasında; "Ey Nəcdlilər, qalxın!" buyurdu. Qalxdılar. Aranızda Qarandan kimsə vardırmı? buyurdu. Bəli dedilər və bir neçə adamı ona göndərdilər. Həzrəti Ömər, onlardan Üveysi soruşdu. Bilirik. O, sizin bildiyinizdən çox aşağı bir kimsədir. Divanədir, ağılsızdır və insanlardan qaçar bir halı vardır, dedilər. "Onu axtarıram, haradadır?" buyurdu. Arnə vadisində dəvələrimizə çobanlıq etməkdədir, biz də qarşılığında ona axşam yeməyi verərik, saçı-saqqalı qarışıqdır, şəhərlərə gəlməz, kimsə ilə söhbət etməz, insanların yediyini yeməz; kədər və sevinc bilməz. İnsanlar gülüncə, o ağlar; insanlar ağlayınca o gülər dedilər. "Onu axtarıram." buyurdu. Sonra həzrəti Ömərlə həzrəti Əli, onun olduğu yerə getdilər. Onu namaz qılan gördülər. Allahu təala, dəvələrini güdməsi üçün bir mələk vəzifələndirmişdi. Namazı bitirib salam verincə, həzrəti Ömər, qalxdı və salam verdi. Salamı aldı. Həzrəti Ömər; "Adın nədir?" deyə soruşdu. "Abdullah, yəni Allahın qulu." dedi. "Hamımız Allahın qullarıyıq; əsas adın nədir?" deyə soruşdu. "Üveys" dedi. "Sağ əlini göstər." buyurdu. Göstərdi. Həzrəti Ömər; Peyğəmbər əfəndimiz sizə salam etdi. Mübarək kürkünü sizə göndərib; "Alıb geyinsin, ümmətimə də dua etsin." deyə vəsiyyət buyurdu, dedi.

  "Ya Ömər! Mən zəif, aciz və günahkar bir qulam. Diqqət buyur, bu vəsiyyət başqasına aid olmasın?" deyincə; "Xeyr ya Üveys, axtardığımız kimsə sənsən. Peyğəmbər əfəndimiz sənin xüsusiyyətini ifadə etdi." cavabını verdi. Bunun üzərinə, kürkü şərifi hörmətlə aldı, öpdü, iylədi, üzünə gözünə sürdü. Sonra; "Siz burada gözləyin." dedi. Yanlarından ayrıldı. Bir az irəlidə kürkü yerə qoyub, yüzünü yerə qoydu. Cənabı Haqqa belə dua etdi: "Ya Rəbbi! Sevimli Peyğəmbər əfəndimiz, mən kasıb, aciz quluna həzrəti Ömər və həzrəti Əli ilə kürki şəriflərini göndərmiş." dedi. Günahkar olan bütün müsəlmanların əfvi üçün dua etdi. Bir çox günahkar müsəlmanın bağışlandığı bildirilincə, Kürkü şərifi hörmətlə geydi.

  Veysəl Qarani həzrətləri, özünə kürk verildikdən sonra Yəməndən Kufəyə getdi. Kufəyə getdikdən sonra çox az kimsə onu görə bildi. Görənlərdən biri Hərəm bin Hayyandır. Hərəm bin Hayyan izah edər: "Ögeysən şəfaətinin nə dərəcədə olduğunu bildirən hədisi eşidincə, onu görmək istədim. Kufəyə gedib, onu axtardım. Nəhayət Firat Çayı kənarında dəstəmaz alarkən tapdım. Daha əvvəl haqqında məlumatım olduğundan onu tanıdım. Salam verdim. Salamımı almadı. Mənə baxdı. Müsafəha etmək istədim, əlini vermədi. "Allah sənə mərhəmət etsin, səni bağışlasın ey Üveys, necəsən?" dedim. Onu o qədər sevmişdim, ona o qədər ağrımışdım ki ağladım. Çünki çox zəif idi. O da ağladı və; "Allah sənə xeyirli ömür versin, ey Hərəm bin Hayyan! Necəsən ey qardaşım! Məni sənə kim göstərdi?" dedi. Adımı və atamın adını necə bildin və heç görmədən məni necə tanıdın? dedim. "Hər şeyi bilən və hər şeydən xəbəri olan mənə bildirdi. Ruhum sənin ruhunu tanıdı. Çünki möminlərin ruhları bir-birlərini tanıyarlar, bir-birlərini görməsələr də!" dedi." Rəsulullah əfəndimizdən mənə bir xəbər ver, dedim. "Mən onu görmədim, Onun xəbərini başqalarından eşitdim. Hədis yolunu özümə açmağı istəməm. Muhaddis, müfti və ya müzekkir olmağı istəməm. Mənim məşğuliyyətim vardır. Bunlarla məşğul ola bilməm." dedi. Mənə bir ayə oxuyun. Sizdən eşidim dedim. Əlimi tutdu. Əuzü bismillah oxudu və çox ağladı. Sonra; "Cinləri və insanları məni tanımaları, ibadət etmələri üçün yaratdım." (Zariyat surəsi: 56) "Göyü, yeri və ikisi arasındakıları oyun olsun deyə yaratmadım." (Ənbiya surəsi: 16) tərcüməsindəki ayəs(n)i kərimələri oxudu. Sonra bir fəryad etdi. Ağılının getdiyini sandım.

  Sonra; "Ey Hayyanın oğulu, sən bura nə üçün gəldin?" dedi. Səni tanımaq, səninlə söhbət etmək arzusu ilə dedim. "Bir kimsənin Allahu təalanı tanıdıqdan sonra, hər hansı bir kimsə ilə dostluq etmək istəməsinə heç bir zaman bir məna verə bilməm." dedi. Mənə vəsiyyət, nəsihət ver dedim. "Yatdığın zaman ölümü yastığının altında bil. Qalxınca da qarşında saxla. Günahın kiçikliyinə deyil, onunla üsyankar olmaqlığının böyüklüyünə bax! Günahı kiçik tutsan, onu qadağan edən Rəbbini kiçik tutmuş olarsan. Onu böyük tutsan, Rəbbini böyük tutmuş olarsan." dedi.

  Hara yerləşməmi tövsiyə edərsən? dedim. "Şama" dedi. Orada dolanışıq necədir. dedim. "Şübhənin ağırlıq təşkil etdiyi bu ürəyə təəssüflər olsun, nəsihət qəbul etməz." dedi. Mənə bir tövsiyədə də verim? dedim. "Ey Hayyanın oğulu! Atan öldü, Adəm əleyhissalam, Davud əleyhissalam, Məhəmməd Rəsulullah öldülər. Xəlifəsi Əbu Bəkir öldü. Qardaşım Ömər öldü. Ah Ömər!.. Ah Ömər!.." dedi. Allah sənə rəhmət etsin, həzrəti Ömər ölməmişdir dedim. "Allahu təala, onun öldüyünü mənə bildirdi." dedi. Salavat oxuyub, qısa bir duadan sonra bu vəsiyyəti etdi: "Mən və sən, ölülərdənik. Allahın kitabını və onda bildirilən sıratı mustakimi, doğru yolu əldən buraxma və ölümü bir an unutma! Qövmünə və qohumuna varın tərəfindən onlara nəsihət ver və Allahın qullarına öyüd verməkdən geri dayanma. Əhli sünnəyə uyğun gəlməkdən bir addım ayrılma ki, dinini itkin edərsən də xəbərin olmaz və Cəhənnəmə düşərsən." Bir neçə dua daha etdi, sonra; "Get Hərəm bin Hayyan, bir daha nə sən məni gör, nə də mən səni! Məni dua ilə xatırla, mən də səni dua ilə xatırlayaram. Sən bu tərəfdən get, mən də bu tərəfdən gedim." dedi.

  Bir zaman onunla getmək istədim. Buraxmadı. Getdi, ağlayırdı. Mən də ağladım. Ardından baxdım dayandım. Gözdən itənə, şəhərə girənə qədər baxdım. Hələ ondan bir xəbər ala bilmədim. Davamlı ibadət və təfəkkür halında idi. Davamlı insanlardan uzaq yaşar kimsəylə görüşməzdi. "Mənimlə ən çox danışan, həzrəti Ömər və həzrəti Əlidir." demişdir.

  Veysəl Qarani həzrətləri Məkkədə həcc edib, Mədinəyə gedincə, işdə Rəsulullahın türbəsi burasıdır deyə özünə göstərildi. Özündən keçərək düşüb huşunu itirdi. Ayılınca; "Məni buradan aparın. Rəsulullah əfəndimizin medfun olduğu bir diyarda mənim üçün yaşamanın dadı olmaz." buyurdu.

  Rəbi' bin Haysem izah edər: Üveysi görməyə getdim. Səhər namazında idi. Bitirdi, təsbehlərin sonuna qədər gözləyim dedim. Quşluğa qədər qalxmadı. Qalxdı quşluq namazı etdi. Günorta oldu, günortanı etdi. Nəhayət üç gün namazdan qalxıb, çölə çıxmadı. Yemədi, yatmadı. Dördüncü gecə ona qulaq asdım. Gözünə yuxu gəlmişdi. Dərhal münacaata başladı və; "Ya Rəbbi, çox yatan gözdən, çox yeyən qarından sənə sığınaram." dedi. Mənə bu yetər dedim və halını pozmadan qalxıb getdim. Gecələri heç yatmazdı. Bir gecə; "Bu gecə qiyam gecəsidir." dedi. Digər gecə, "Bu gecə rüku gecəsidir." O biri gecə, "Bu gecə səcdə gecəsidir." dedi. Bir gecəni qiyam, bir gecəni rüku, bir başqa gecəni də səcdəylə keçirdi.

  "Ey Üveys, bu qədər uzun gecəni bir halda keçirməyə necə dözürsən?" dediklərində; "Səcdədə, səhər olur və, mən hələ bir dəfə Sübhane Rabbiyel ala deyə bilmərəm. Halbuki üç təsbeh sünnədir. Bunu edə bilməməyimin səbəbi, mələklərin ibadətini etmək istəməməsidir. Buna isə gücüm çatmır." dedi.

  Özünə, namazda huşu nədir? dediklərində; "Börünə iynə batırılsa, namazda hiss etməməkdir." dedi. Özünə necəsən? dedilər: "Səhər qalxıb, axşama sağ çıxacağını bilməyənin halı necə olar?" dedi. İş necədir? dedilər. "Ah, yolun uzaqlığından azuqəsizlikdən, ah!" dedi.

  Biri Veysəl Qarani həzrətlərini ziyarətə getdi. Ona xitab olaraq; "Ey Allahu təalanın sevimli qulu! Mənə bir nəsihət edərsənmi?" dedi. Veysəl Qarani həzrətləri; "Allahu təalanı bilərsənmi?" Bəli bilərəm. "Elə isə, Allahu təaladan qeyri şeyləri unut." buyurdu. Ya Üveys, bir nəsihət daha söylə! "Allahu təala səni bilərmi?" Bəli bilər. "Elə isə, Allahdan qeyrisi səni bilməsin. Allahu təalanın bilməsi sənin üçün kafidir." dedi.

  Veysəl Qarani həzrətlərini uşaqlar bəzən daşa basardı. O isə uşaqlara; "Yavrucaklar mütləq məni daşa tutmanız lazımdırsa, heç olmazsa kiçik daş atın da ayaqlarımı qanadıb namaz qılmaqda mənə çətinlik olmasın." deyərdi.

  Veysəl Qarani bir dəfə üç gün üç gecə yemək yeməmişdi. Dördüncü gün səhəri çölə çıxdı. Yolda bir qızıl pul gördü. Bir kimsədən düşmüşdür deyib, almadı. Aclığını aradan qaldırmağa çalışarkən, bir qoyunun özünə doğru gəldiyini gördü. Qoyun, ağızında o bir qızılla qarşısında dayandı. Bir kimsənin ola bilər deyib, üzünü çevirdi. Qoyun dilə gəlib; "Mən də, sənin qulu olduğun şəxsin quluyam. Allahın ruzisini Allahın qulundan al." dedi. Qızılı almaq üçün əlini uzadınca, onu əlinə buraxdı və qoyun itdi.

  Buyurdu ki: "Allahu təalanı tanıyana heç bir şey gizli qalmaz." "Ey insan bu fani həyatda Allah qorxusunu ürəyindən çıxarma! Qurtuluş çarəsi Ona itaətdədir." "Yüksəkliyi axtardım, təvazödə tapdım. Başçılıq axtardım, xalqa nəsihətdə tapdım. Nəsib axtardım, təqvada tapdım. Şərəf axtardım, qənaətdə tapdım. Rahatlıq axtardım, zühddə tapdım. Zənginlik axtardım, təvəkküldə tapdım.

  " Veysəl Qarani həzrətlərinə Peyğəmbər əfəndimiz tərəfindən hədiyyə edilən Kürkü şərif, Van ətrafında İrisan Bəylərinə qədər gəlmiş və 1618 ilində, Osmanlı padşahlarından Sultan İkinci Osman Xana gətirilib hədiyyə edilmişdir. Sultan Abdülməcid Xan, bu Kürkü şərif üçün Fateh ətrafında Kürkü Şərif Məscidini etdirmişdir. İndiki vaxtda bu kürk, hər il Ramazan ayında vitrin içində xalqın ziyarətinə açıq saxlanılmaqdadır.

 

AŞİQ İDİ PEYĞƏMBƏRƏ

 

Təbiini kiramdan, aşiq idi Peyğəmbərə,

Hər halı, bir ibrət və nəsihət idi bizlərə.

 

Qoca, gözü görməz, vardı ki bir anası,

Yox idi ondan başqa, dünyada bir kimsəsi.

 

Yeməyində dəvə güdər, nə verilsə götürərdi,

Yarısını kasıba, sədəqə paylayardı.

 

Yanıb alovlanırdı, Rəsulun eşqi ilə,

Xatirdən çıxarmazdı, Rəbbini, bir an belə.

 

O yaşlı anasına, edərək hər gün xidmət,

Çox xeyir-duasını, almışdır uzun müddət.

 

İcazə istədisə də, Elçisi görmək üçün,

Kimsəsi olmayınca, vermədi ona icazə.

 

Peyğəmbər Əfəndimiz, o mübarək yüzünü,

Yeməyinə çevirərək, buyurdu ki bir günü:

 

"Rəhmət yeli əsir, bu Yeməyin tərəfindən,

Orada, Üveys deyə, vardır ki bir müsəlman,

 

Qiyamətdə o adam, Allahın icazəsi ilə,

Şəfaət edəcək, milyonlarla adama.

 

" Hərəm bin Hayyan deyər ki, maraqlandım Üveysi,

Bir gün onu gördüm ki, çox zaifti bünyəsi.

 

Soruşdu mənə: "Ey Hərəm, nə üçün gəldin bura?

" Dedim ki: "Şəxsinizi, görüb də tanımaya.

 

" Buyurdu ki: "Bir möbin, tanıyınca Rəbbini,

Lazım deyil tanımaya, Ondan qeyri birini."

 

"Yenə söylə!" dəyincə, buyurdu: "Yatdığında,

Bil ki ölüm gözləyir, yastığının altında.

 

Günahın kiçiyi də, çox böyükdür şübhəsiz,

Çünki o günahı da, nəhy etdi Cənabı Haqq."

 

"Az daha söylə" dedim, buyurdu ki:

Vallah, Atan və baban kimi, öləcəksən sən də.

 

" Rəbi' deyər ki, mən Onu, getdiyimdə görməyə,

Səhəri edirdi, başladım gözləməyə.

 

Təsbehini bitirib, quşluğa qalxdı dərhal,

Sonra etdi günortanı, heç aralıq vermədən.

 

Bir namazı bitirib, qalxardı digərinə,

Görüşmək ümidiylə, gözləyirdim mən yenə.

 

Belə, üç gün üç gecə, yatmadı, yemədi,

Sonunda əl qaldırıb, belə dua etdi:

 

"Sənə sığınıram, ya Rəbbi, bu şeylərdən;

Çox yeyən qarın ilə, çox yatan gözlərdən.

 

" Mən bunu eşidincə, dedim: "Yetər bu mənə.

Bundan ibrət götürməzsəm, lazım deyil qeyrisinə.

 

" Bir dostu özünü, ziyarətə gəlmişdi,

Necəsiniz?" dəyincə, belə cavab vermişdi:

 

"Bir insan ki, sabaha, bilməz çıxacağını,

Təxbin et/ət, sən o qulun, necə olacağını.

 

Dedi: "Nəsihətinlə, tənvir et bir az məni.

Buyurdu ki: "Ey adam, bilərsənmi Rəbbini?"

 

Bilirəm" dəyincə, buyurdu: "Elə isə,

Bilmə başqa birini, O kafi gəlir sizə."

 

Bir nəsihət daha et", dəyincə də Ögeysə,

Soruşdu ki: "Rəbbin səni, bilirmi ey kimsə?"

 

Əlbət bilər" dəyincə, buyurdu ki bu səfər:

"Elə isə başqaları, səni heç bilməsinlər.

 

Bir qulu ki, Allahı, bilsə onu əgər,

Ondan qeyri birinin, bilməsinə yox ehtiyac.

 

Buyurdu ki: "Yüksəklik, istəyirsə bir insan,

Təvazö etməlidir, hər adama, hər vaxt.

 

Şərəfli olmaq üçün, təqva əhli olunuq,

Rahatlıq axtarsanız, təvəkküldə olardıq.

 

GİZLƏYƏRDİ ÖZÜNÜ

 

Bir an geri dayanmazdı, Rəbbinə ibadətdən,

 Buna baxmayaraq özünü, gizləyər idi hər kəsdən.

 

Ürəyi Rəsulullahın, dolu idi eşqiylə,

Əsla unutmurdu, Rəbbini bir an belə.

 

Kimsəni incitmədi, incimədi kimsədən,

Hər halı insanlara, ibrət oldu tamamilə.

 

Rəsulullah, vəsiyyət, etmişdi səhabəyə,

Bu kürkmi aparıb, verin Veysəl Qaraniyə.

 

Əli bin Əbi Talib, bir də həzrəti Ömər,

Bu mübarək kürkü, Kufəyə apardılar.

 

Soruşub araşdırdılar, onu Kufəlilərdən,

Lakin tanımadılar, Üveysi təriflərdən. Dedilər:

 

"Üveys deyə, biri var bu diyarda,

Lakin axtardığınız, o deyil hərhalda.

 

Çünki divanədir o, çox qəribədir halları,

Arne deyilən vadidə, dəvə güdər əksəri.

 

Qaçar həmişə insanlardan, heç gəlməz aramıza,

Çox zaman tək olar, soxulmaz yanımıza.

 

Xalq ağlasa o gülər, hər kəs gülsə o ağlar,

Belə qəribə biriylə, sizin nə işiniz var?"

 

Həzrəti Ömər Faruk, buyurdu ki cavab olaraq:

"Odur axtardığımız, nümayişin bizə dərhal."

 

 Sonra təsvir edilən, yerə getdilər,

Yaxınlaşınca, Üveysi, namaz qılar gördülər.

 

Gözlədi Ömər Faruk, bitirdi namazını,

Çatdırdı dərhal sonra, Rəsulun salamını.

 

Dedi: "Rəsulullahın, sizə salamları var,

Bu öz kürküni, sizə etdi yadigar."

 

Və buyurdu ki: "Üveys, geyibin də bu kürkü,

Günahkar ümmətimə, bol etsin duanı.

 

Veysəl Qarani sevincdən, çaşmışa döndü birdən,

Rəsulun kürküni, alaraq əllərindən,

 

Sevgi və hörmət ilə, öpüb sürdü yüzünə,

Üzərinə bağlanıb, dua etdi Rəbbinə:

 

"Ya Rəbbi, bu mübarək, kürkün hörmətinə,

Mərhəmət et günahkar, Məhəmməd ümmətinə.

 

Lakin Veysəl Qarani, qalxmadı yerdən heman,

Onlar başı ucunda, gözlədilər çox zaman.

 

 Elə uzun sürdü ki, xeyli çox maraqlandılar,

"Görəsən əmri Haqqmı, baş verdi?" dedilər.

 

Hətta narahatlıqları, çoxaldı gözləməkdən,

Səsləndi Ömər Faruk, "Ya Üveys!" diyerekten.

 

Başını qaldıraraq, buyurdu ki: "Ya Ömər,

Az daha gözləyib də, çağırsaydınız əgər,

 

Rəbbim bağışlayırdı, bu ümməti tamamilə,

Çağırdınız, bir qisimi, qaldı bağışlanılmadan.

 

Bu Üveysi Qaraninun, hörmətinə İlahi,

Bu sevgidən bir nebze, lütf et bizə də.

 

  KƏFƏN

 

 

  Veysəl Qarani həzrətlərinə; "burada bir adam var. Otuz ildir, bir məzar qazdı, kəfənini geydi, o qəbirin başında oturmuş ağlayır, gecəsi gündüzü yoxdur" dedilər. "Məni oraya aparın." buyurdu. Veysəl Qaraninu onun yanına apardılar. Saralmış, zəifləmiş, qurumuş, gözləri ağlamaqdan çuxurlaşmış halda idi. "Ey adam, bu qəbir və kəfən, səni otuz ildir,

  Allahdan saxladı. Sən Allahı düşünəcək, zikr edəcək yerdə, həmişə kəfəni və qəbiri düşündün." buyurdu. O adam, onun nuruyla o təhlükəni özündə gördü. Fəryad edərək o qəbirə düşüb can verdi.

 

RƏBBİNİ BİLƏRSƏNMİ?

 

Üç gün üstü üstünə, heç yemək yeməmişdi,

Dördüncü gün evindən, bir çıxım demişdi.

 

Yolda qızıl bir pul, ilişdi gözlərinə,

(Birindən düşmüş) deyə, götürmədi onu yenə.

 

Sonra baxdı bir qoyun, gəlirdi ilerden,

Ağızında qızıl pul, gəlib dayandı birdən.

 

"Başqasınındır" deyə, ona ilişməmişdi,

Qoyun dilə gələrək, ona belə demişdi: "

 

Sənin qulu olduğun, Allahın quluyam mən,

Rəbbinin göndərdiyi, bu ruzisini götür dərhal.

 

 Aldı Veysəl Qarani, o qızılı məcbur olaraq,

Sonra baxdı o qoyun, itdi göz qarşısından.

 

Buyurdu ki: "Allahı, tanısa biri əgər,

Gizli qalmaz dünyada, heç bir şey ona əlbət.

 

Yüksəkliyi axtardım, baxdım təvazödədir,

Başçılığı axtardım, gördüm nəsihətdədir.

 

Kim ki şərəf axtarsa, sarılsın ibadətə,

Kim zənginlik axtarsa, yapışsın qənaətə.

 

 Gəldi Veysəl Qarani, Mədinə diyarına,

Girdi Rəsulullahın, mübarək türbəsinə.

 

Görüncə o türbəni, huşunu itirib düşdü yerə,

Özünə gəldiyində, dedi ordakilere; "

 

Aparın burdan məni, bu yerdə yaşıyamam,

Mən bu yerdə olsam, həyatdan dad ala bilməm.

 

Allahın Rəsulunun, medfun olduğu yerdə,

Mənim həyatda olmam, yaraşarmı ədəbə?"

 

 QAYNAQLAR

 

1) Hilyet-ül-Evliya; c. 2, s. 87

2) Tabakat-ül-Kübra; c. 1, s. 27

3) Məscidi Keramat-il-Evliya; c. 1, s. 364

4) Tezkiret-ül-Evliya; s. 12

5) ələləm; c. 2, s. 32

6) Tabakatı İbni Sad; c. 6, s. 161

7) Tam Elmihal Seadeti Ebediyye; (49. Nəşr/təzyiq) s. 1160

8) Eshabı Kiram; (6. Nəşr/təzyiq) s. 405

9) Məktubatı Rəbbani; c. 1, məktub, 222, 270

10) İslam Alimləri Ensiklopediyası; c. 2, s. 74